این سئوال پیوسته مورد بحث بوده است که چرا تمدن ها پس از طی کردن یک دوره طلایی و درخشان دچار زوال و انحطاط می شوند. آیا رشد و شکوفایی تمدن ها امری دلیل بردار است الا علت مند؟ و آیا با سستی و کاهش علل یا رفع و اخراج دلایل تمدن ها نیز دچار کژی و کاستی می شوند؟ آنچه باب این اثر مورد تأکید است عوامل انحطاط فرهنگ و تمدن اسلامی است. این آغاز آرم می دهد که اولاً اسلام یا مسلمانان دارای فرهنگ و تمدن درخشانی بوده اند ثانیاً این تمدن پر هیمنه اینک دچار بیماری و ضعف گردیده است. و آقا حسن الدین اسدآبادی در پی د ...