توجه به خط و نوشتار و اهمیت آن

خرید این محصول

» :: تدقیق به سمت خط و نوشتار و اهمیت آن

چکیده

بشر زمانی که خواست آنچه را می اندیشد نقش کند، قدم به دنیای الفبا و نگارش گذاشت و به سمت دنبال آن طی حدود بیست هزار واحد زمان ( فرایندی طولانی و سراسر استحاله را به کندی و با پیچیدگی پشت سر نهاد.

این مقاله با این هدف نگاشته شده که اگرچه اجمالی و گذرا، با کاستی های احتراز ناپذیر که ناشی از گستره وسیع مطالب در این صفت بوده، آغاز رو نوشتی از تاریخ پرفراز و نشیب خط و کتابت در جهان و ایران را به سمت پرتره بکشد، سپس فرضیاتی را در بخش نوشتار مطرح کرده، درستی یا نادرستی انها را مناسبت امعان قرار داده و در نهایت نیز پیشنهاداتی در جهت رشد و ارتقای بهره وری فرهنگی از این میراث خط ارائه دهد.

واژگان کلیدی: خط، نویسه، صامت

مقدمه

خط و نوشتار باب واقع باعث ای برای ذخیره‌سازی اطلاعات است. باب جوامع اولیه، پیش از بهره‌گیری از نوشتار، ذخیره‌سازی اطلاعات به کمک حافظه انجام میگرفت. بسیاری از باستان شناسان بر این عقیده پایبندند که فرایند نوشتار از زمانی شکل ‌گرفت که ماده‌ای برای نوشته شدن وجود داشت؛ به سمت عبارت دیگر، موجودیت نوشته خویش به موجودیت ماده‌ای بود که بتوان روی آن نوشت. سنخ این ماده بر تکامل خط، شکل و اندازه آلت نوشتار تأثیر داشته است.  همانطور که گفته شد پیشینه نوشتار به معنی عام، حدوداً به 20000 سال می‌رسد و از تمام موادی که نوشتار روی آنها چهره گرفته می‌توان به سنگ، چوب، فلز، پوست، برگ درخت، استخوان، صدف، گِل‌رُس و غیره اشاره کرد.

 انسان ها در غارها برای نخستین بار، پرتره‌ها را بر روی سنگ و دیوار رسم کردند. انها باب مرحله درآغاز تصویرهای واقعی را برای بستگی ترسیم کردند و با این کار الفبا تصویری ابتدا شد .  از آن پس تقریبا هفده هزار واحد زمان ( طول کشید تا هنر الفبا و نوشتار، شگفت انگیزترین دستاورد انسان، به سمت صورت تدریجی تکامل یابد.   باستان شناسان معتقدند که احتمالا انسانهای اولیه علامتهای خط را به منظور حفظ حکایتهای خود و تاریخ نویسی آغازین به سمت پیشه گرفته اند.تعداد فراوان تصویر ها وعدم توانایی نقش اجرا کردن مسائل عاطفی، کمبودهای این روش نگارش بود.کم اقل تصویرها شکل ساده تر و نمادین تری به خویش گرفتند و برای مفاهیم عاطفی علائمی قراردادی اسلوب شد. (مثلا پرتره تاخت پا نشانه راه رفتن وچشم دمع آلود نشانه اندوه بود) و باب نهایت مجموعه این تلاشها نوعی خط اندیشه نگار را در دسترس نگارندگان پیمان .

 اهمیت نوشتار در سیر تحول جوامع انسانی به حدّی است که به اعتبار بهره‌گیری یا عدم بهره‌گیری از خط، جوامع انسانی را به تاخت گروه "دارای خط" و "فاقد خط" تقسیم کرده‌اند.

الفبا و نوشتار را می‌توان با دو مفهوم عام و خاص مورد استعاره قرار داد. مفهوم عام ثانیه حرف هر گونه استفاده از فرایند نوشتار جهت ذخیره‌سازی و انتقال اطلاعات ارشاد می‌کند. بدیهی است که نوشتار با این مفهوم، کلیه نگاره‌های ما قبل تاریخ و مفاهیم منقوش بر دیواره غارها، خطوط تصویری و حتی خطوط امروز را نیز باب ماخوذ در حالی که نوشتار به معنی خاص یعنی مجموعه‌ای از نشانه‌های نوشتاری که حرف پایه ویژگی‌های آوایی زبان نظام یافته باشد پدیده‌ای است که امروزه به ثانیه " الفبا" فرموده می‌شود. پیشنیه نوشتار با این مفهوم به سمت حدود هزاره سوم پیش از میلاد می‌رسد و از کهن‌ترین سرزمین‌هایی که از آن بهره گرفته‌اند می‌توان به بین‌النهرین، چین، مصر، و یونان اشاره کرد.

احتیاج و اهمیت تحقیق

 همچنانکه به سمت دوران جدید تکنولوژی اطلاعات پیش باده رویم، ذخیره سازی، حفظ و در نهایت اشاعه اندیشه به تدریج وابستگی خود را به فرایند نوشتار و خط از دست باده دهد. رایانه ها حرف استفاده از ضربه های صفت و منفی، اطلاعات را باب یک حافظه الکترونیکی ذخیره می کنند، کاری که روزگاری در عصر سنتهای شفاهی در مغز انسان اجرا می شد. حال که در اکناف ما همه چیز باب حال دگرگونی است، شاید وقت ان بالا پخته باشد که به ارزیابی دوباره ای از مفهوم نوشتار و خط بپردازیم اما اینبار آن را از دیدگاه کارایی در ذخیره سازی اطلاعات و خیر صرفا زبان مد نظر قرار دهیم، اطلاعاتی که طبعا در بقای اقتصادی و سیاسی یک جامعه ضروری و حیاتی می نمایند.

آماج از تحقیق

هدف از این تحقیق توجه به الفبا و نوشتار در مفهوم موجود در پیش و اکنون به سمت عنوان عامل ذخیره سازی اطلاعات و بررسی کنش روبرو بین جامعه و نوشتار در اعصار مختلف است.

فرضیات تحقیق

1- اینطور به سمت نظر می رسد که اختراع بخش اعظمی از خطوط مورد استعمال میانجیگری اقوام در محدوده های جغرافیایی مختلف با انگیزه بازرگانی و بازرگانی همراه بوده است؟

2-  الفبا باب هر منطقه جغرافیایی زائیده شرایط همان منطقه بوده و ویژگی ها و خصوصیات خط های دیگر در ماهیت  انها تاثیری نداشته است؟

3- به نظر می رسد، توسعه تکنولوژی و در نیتجه ان کاهش اهمیت خط و نوشتار در اسم حاضر، اثر مثبتی در رواج خط تصویری داشته است.

فصل دوم

منشاء و تکامل الفبا

خط چیست و چه کسی بدان نیازمند است؟

نوشتار به سمت طور کلی نوعی ذخیره سازی اطلاعات است، ار چه تنها گونه آن نیست. سالها پیش از پیدایش خط و حتی همزمان با ‌آن، حافظه آدم این وظیفه را بر عهده داشته است. جوامع بشری، انجام این مهم را به سمت حفظه گروهی از فرهیختگان و برگزیدگان واگذار کرده بودند؛ هر چند باید اعتراف داشت که این تاخت شیوه ذخیره سازی اطلاعات تفاوتهای بنیادی با یکدیگر دارند که بیشتر به سمت انتقال و منتشر اطلاعات مربوط می شود انتقال شفاهی اطلاعات به سمت تناسب ماهیت و پیچیدگی اش، بایسته تماس شخصی و اغلب طولانی و ممتد دو بدن یا بیشتر است و غالبا محتاج مدت زمانی است تا انتقال دهنده مطمئن شود که اطلاع گیرنده، مطالب را به حافظه سپرده و میتواند به سمت دیگری منتقل سازد در نوشتار، اطلاعات به سمت شیوه ای عینی نگاشته می شود و ار متن مورد نظر، منقول باشد ،در تمامی شرایط زمانی و مکانی ،برای کلیه افرادی که بتوانند آن را بخوانند، قابل استفاده خواهد بود حفظه در اینجا نیز نقش بنیادین حرف عهده دارد، اما این بار به صورت کوششی که یک پاس و برای همیشه انجام می گیردکه همانا یادگیری آداب ابتدایی یا پیچیده الفبا مورد استفاده است پس از پشت سر جادادن این مرحله، تمامی اطلاعاتی که بدین طریق ذخیره شده است در حد آگاهان این قواعد قرار خواهد گرفت

نوشتار مزایای دیگری نیز به دوست دارد میزان داده هایی که حفظه انسان قادر به نگاهداری است بسیار محدود می باشد، باب حالیکه، برای مقدار اطلاعاتی که می توان به صورت مکتوب ذخیره کرد،دست کم از دیدگاه نظری، هیچگونه محدودیتی وجود ندارد از این گذشته، ذخیره داده‌ها در قالب نوشتار، آدم را از وظیفه دشوار جذب کامل و احتمالا دایمی برخی اطلاعات ویژه رها می سازد و امکان تانی و بازنگری آن را بدست می دهد. بدین ترتیب، انسان خیر تنها قادر به فراگرفتن اندیشه گذشتگان خود است، بلکه امکان بکارگیری ثانیه را برای ید یازیدن به کشفیات نوین و نتیجه گیری های جدید نیز مهیا می سازد، تا از این طریق حرف آلبوم داده های موجود بیافزاید از این عبارت می توان چنین گرفت که اطلاعات مکتوب قابل تغییرند، باب حالیکه در سنخ ملفوظ، به تفکر انتقادی اجازه ابراز داده نخواهد شد؛ به سمت همین دلیل اشعار، چه مذهبی و چه غیر مذهبی؛ در پرداختن به تاریخ، خواه افسانه، چه حماسه یا نیمه تخیلی؛ یا اطلاعات محرمانه ای که نباید از محدوده گروهی خاص فراتر رود، به گونه ملفوظ لسان ارجحیت داده شده است.

اگر نوشتار صرفا اندوخته اطلاعات باشد، سنخ های آن از ارزش یکسانی بهره‌مند خواهد بود تمام جامعه ای اطلاعات لازم برای بقای خویش را ذخیره می کند، نا از آن طریق بتواند عملکرد موثری از خود بروز دهد بدین ترتیب نقاشی های ما قبل تاریخ بر روی صخره ها، ابزارهای کمک حافظه ای، چوب خط، ریسمان گره خورده، خطوط تصویری، هجایی، همخوانی یا الفبایی در بنیاد با یکدیگر تفاوتی ندارند بدین ترتیب نه خط ابتدایی وجود دارد، نه خط پیشاهنگ و نه خطی را می استطاعت برزخی قلمداد کرد (اصطلاحاتی که در کتابهای تاریخ خط زیاد به کار می رود )،زیرا جوامع در مرحله خاصی از توسعه اقتصادی و اجتماعی خود صورتهای معینی از ذخیره اطلاعات را به کار می گیرند و اگر صورتی خاص از اندوخته اطلاعات بتواند هدف پسندیده را تحقق بخشد، همان صورت خاص، برای اجتماع بکار گیرنده اش، شکل مناسب نوشتار خواهد حیات

تمامی گونه های خط را در بنیاد می استطاعت به سمت دو گروه اندیشه نگار و آوانگار تقسیم کرد در خطوط اندیشه نگار، اندیشه به کوه طور مستقیم منتقل میز شود برای نمونه، تصویر (پا) می تواند به سمت معنی (پا) یا (رفتن) باشد و تصویر (درخت) معنی (درخت) یا (تازه)،(سبز)،(زندگی)یا نظایر آن را آموختن کند خط آوانگار بسیار پیچیده تراست و برخلاف آنچه آزمایش و آموختۀ ضمیر اول شخص جمع تلقین می کند، طبیعی تر یا الزاما کارآمدتر نیست، بلکه از بسیاری جهات فرایندی آکنده پیچ وخم و تا حدی غیر طبیعی است اندیشه، درآغاز باید به آواهایی از یک کلمه یا تمام خاص در زبانی مشخص، برگردانده شود و سپس به شکل نشانه اى بر یک صفحه کنده کاری، نقاشی یا کندن شود این آماج ها اغلب با مفهوم اندیشه اصلی کوچکترین رابطه ای ندارند از آنجا که هدف نهایی از ذخیرۀ اطلاعات، همانا ایجاد ارتباط است، این آماج ها را باید به سمت آواهای موجود در زبان برگرداند و بدین ترتیب واژه، تمام و اندیشه اصلی را باب ذهن خواننده بازسازی کرد ؛و این دقیقا همان نگرشی است که مردم ابتدایی بری داشتن خطی براى خود، به مساله دارند.

اگر چه تمایز میان این دو خط، آزاد و بنیادین است، لیک قراردادن تمامی خطوط به طور کامل و قاطع در قالب یکی از این دو گونه، اشتباهی زشت است. این امر که کدام الفبا در جامعه به کار می رود یا برگزیده می شود، بیشتر به ویژگیهایی ثانیه اجتماع وابسته است و خیر حرف عکس؛ به عبارت ساده تر، خط به تنهایى قادر به تغییر یک جامعه نیست. اگر خط با حیات و بقای یک اجتماع بی ارتباط باشد،جامعه یا ثانیه را به کلی نخواهد پذیرفت ویا تنها بطور محدود و غالبا برای استفادۀ بهر کوچکی از افراد ممتاز جامعه، به اجابت آن بدن درخواهد داد. هرگاه جامعه ای به سمت مرحله ای از بسط رسیده باشد که به وجود آلت نوشتاری خاصی برای بازرگانی وادارۀ امور ضروری ملزم گردد، مساله را به شکلی برای خود اسم خواهد کرد؛ بدین ترتیب که یا نوعی خط از میان صورتهای غیر شفاهی و از پیش موجود ذخیره سازی اطلاعات(از قبیل ابزارهای کمک حافظه، نشانه های دارایی نما، نمادهای تصویری و چوب الفبا ها) پدیدار خواهد شد و یا به خویشاوندی نظام سیاسی جامعه، دستگاه نوشتاری جامعه ای دیگر، که الزاما پیاله غالب نیز نیست، به همان شکل اصلی یا با تغییراتی مناسبت استفاده رسم خواهد گرفت. این سوژه حتی باب شرایطی که صورت نوشتاری مذکور با ویژگیهای زبانشناختی جامعه وام گیرنده نیز نامتناسب باشد، مصداق دارد؛ در این مورد می توان بین النهرین و ژاپن را نمونه آورد. در مقابل اما جامعه ای را سراغ نداریم که نخست گونه  نظام مندی از نوشتار را اتساع داده و سپس میزان کارآیی اجتماعی و اقتصادی خود را افزایش داده باشد. الفبا قادر به پدید آوردن تمدنی نوین یا سنخ ای تازه از اجتماع نیست، اما این امکان برای اجتماع بود دارد تا گونه ای نوین از ذخیره سازی اطلاعات را بیآفرینند.اکنون به ارزیابی این دو گروه عمده بپردازیم. پیش از این، دربارۀ مزایای امت نخست ، یعنی صورت اندیشه نگار خط سخن کردیم. این مزایا به امکان انتقال مستقیم اندیشه از نویسنده به سمت خواننده بدون میانجیگری زبانی خاص مرتبط است. به بند دیگر، این سنخ خط مستقل از زبان است و به هر زبانی می تواند خوانده شود و درک گردد. در این مناسبت مى استطاعت خط چینى را نمونه آورد. اشکال این خط کثرت نشانه هایی است که باید مورد استفاده قرار گیرند و طبعا بخاطر سپرده شوند. اندازه این آماج ها برای مقاصد ادبی 50000 و برای استعمال های روزمره بین 2000تا 4000 است. در خطوط آوانگار نخست اندیشه به آوا برگردانده می شود؛سپس آواها به سمت صورت نشانه های قراردادی و غالبا مجرد نمایانده شده و سپس این آماج ها به آواهای نیز زبان و در نهایت به اندیشه اصلی برگردانده می شوند. هرگاه زبانی دارای دستگاه نوشتاری مدونی باشد،تغییر صورت نوشتاری تابع تغییرات آوایی خواهد حیات باز آنجا که تغییر خط به کندى صورت مى پذیرد،صورتهاى گفتارى و نوشتارى مى توانند اختلاف قابل توجهى با یکدیگر داشته باشند. براى نمونه مى استطاعت از لسان وخط انگلیسى نام برد. این مساله در مناسبت زبانهایى نیز که از خط آوانگارى متفاوت با ساخت آوایى خود استفاده مى کنند،مصداق دارد.از سوى دیگر یک خط آوانگار،خواه همخوانى،خواه هجایى یا الفبایى،امتیازات بیشمارى دارد. خطوط هجایى،همخوانى والفبایى باب مقایسه حرف 50000یا ید کم 2000 نشانۀ خط چینى یا 700 نشانۀ هیروگلیف مصرى،مى توانند وظیفۀ خود را با 20 تا 60 آماج انجام دهند. بدین ترتیب،چنین خطوطى حرف صرفه خیس بوده،براى یادگیرى محتاج زمانى کمتراند و از نظر جرم نوشته نوشته شده نیز احتیاج به فضاى کوچکترى دارند ،بنابراین خطوط آوانگار مقرون به سمت بهره اند. حال استخبار این است که کدام اجتماع مى تواند عزب از خط اندیشه نگار و نمادهاى تماما قراردادى نشده استفاده کند،و بخش مهمى از تفهیم وتفهم را به خیالپردازى شخصى وتجارب مشترک نویسنده و خواننده واگذار نکند؟و کدام جامعه براى حیات و بقاى خود به نظام مقرون به بهره و طبقه بندى شده اى از نشانه ها نیازمند است،تا سرانجام به سمت خطى در مرحلۀ کاملا آوایى دست یابد؟ خطوط اندیشه نگار براى جوامعى که ساختن اقتصادى ماقبل سرمایه دارى دارند،بخوبى کفایت مى کند. استمرار وبقاى این چنین جوامعى بیشتر بر کوششهاى تک یا گروههاى ناپایدارى استوار است که بطور موقت از اجتماع شکارچیان،شبانان ابتدائى و کشاورزان ساده تشکیل مى شوند.این افراد به سمت اقتضاى موقعیت و در پى نفع متقابل،تشکیل گروه-نه دولت-مى دهند. این دوران را عصر دلاوری یا بقولى عصر افسون نامیده اند؛مرحله اى که در آن دین و اجتماع،تاریخ و اسطوره در هم آمیخته اند وسنتهاى شفاهى نیرومندى را به بود آورده اند که در حفظه ها نقش اسم ویا به صورت حکایات تصویرى بر جاى مانده است. در سوى دیگر جوامعى قرار دارند که بقایشان در رهن تلاش هماهنگ نیروى کار براى آبیارى است؛ یکى از ویژگیهاى این گونه جوامع ارزشگذارى تمام چه بیشتر حرف دارایى است و مفهوم دارایى نیز ضرورتا حرف اندیشۀ اقبال همراه است. دارایى ممکن است به یک فرد،خوانواده یا امت تعلق داشته باشد؛اما سرانجام تمامى دارایى ها،دارایى تولید کننده،مالک،خوانواده یا گروه،باید به طریقى به تملک اقبال درآید و دولت به مجموعه اى از کالاها،زمین هاو افرادتبدیل شود.از آنجا که دارایى و بویژه مازاد آن که اساس آبادانی است،تنها از رهگذر کوششهاى جمعى قابل حصول است،دولت براى هماهنگى و بازرسی حرف دارایى ها وتولیدکنندگان و حمایت از آنها در برابر تجاوزات داخلى و خارجى به قوانینى نیازمند است.بدین ترتیب تنها با وجود یک نظام ادارى متمرکز وسازمان یافته،مى استطاعت از طغیان هاى سالانۀ رود نیل بهره بردارى کرد.بدیهى است که به دلیل اهمیت دارایى،نقل وانتقال قانونى آن،یعنى تجارت نیز به همین اندازه به سمت امنیت بی‌برگ است. تجارت وادرۀ امور،اقداماتى به حساب مى آیند که باید به سرعت و امعان قابل ملاحظه اى انجام گیرند.بنابراین ،تعدادى نشانه که به سرعت قابل یادگیرى،نوشتن، وخواندن باشد،بطور اهل قبله حرف ابهامات یا پیچیدگیهاى موجود در نوشته اى اندیشه مدار،برترى دارد. اکثر خطوط آوانگار در جوامع متمایى به سرمایه دارى یا جوامعى که از نوعى تکنولوژى ابتدایى بهره‌مند بوده اند، بسط یافته است. این خطوط حدود 4000تا3000سال قبل از میلاد مسیح باب هلال حاصلخیز، حدود  2000سال ق.م. در خاوردور و احتمالا حدود 1000سال ق.م. باب امریکاى مرکزى رواج داشته اند. در بین النهرین، مصر و کرانۀ دریاى اژه فهرستهایى است. همچنین فرمانهایى از شاهان و اشاراتى به خدایان نیز، طبق‌معمول حرف روى سنگ یا موادى دیگر از این دست بر جاى مانده است؛ خدایانى که غالبا با فرانروایان زمینى جور یا یکسان انگاشته شده اند. به تدریج و باب بعضى موارد حتى با کشمکش فراوان، شکل نوین و رمزبندى شدۀ خط در حوزۀ ادبیات مذهبى و غیر مذهبى بجاى سنتهاى شفاهى  بکار رفت.

جابجایی اندیشه

جابجایی مستقیم اطلاعات بدون دخالت زبان تجربه اى است که به سپیده دم تاریخ بشر باز می گردد اندیشه را می توان به شیوه های دیداری گوناگون انتقال داد استفاده از اشیاء ، الگوها، طرحهای مجرد یا هندسی، نمایش تصویری انسان، حیوانات، گیاهان و اشیاء از جمله این شیوه ها به سمت شمار می آیند در بسیاری  از موارد، برای ذخیرۀ بهر ویژه ای از اطلاعات، ترکیبی از دو یا سه عنصر مناسبت استفاده رسم می گیرداشیاء می توانند هشدار دهنده باشند؛ برای نمونه پوشیده شدن یک راه فرعی از برگ و سبزه ،نشانگر آن است که از این جاده کسی گذر نمی کند و همین امر می تواند از انحراف مسیر ضمیر اول شخص جمع پیشگیری کند نشانه ها می  توانند جانب نما باشند براى مانند شاخه ای  که زیر خطوه در زمین گود باشد می تواند حاکی از آمدورفت شخصی از آن مسیر باشد و یا مسیری را که باید طی شود بنمایاند اینگونه نشانه ها می توانند یادآور یک حادثه، شخص یا مکان باشند. بسیاری از اطلاعات ذخیره شده را می توان حرف تغییر یا تزئین اشیاء به سمت کمک نقاشی حکاکی و حجاری یا ساختن اشیاء مصنوعی تزئینی، ارائه داشت براى مثال مى توان چوبدستی پیام دهندۀ بومیان استرالیا را مورد بحث ساخت این چوبدستی ها ستون اى یا مسطح بودند ونشانه هایى برروى آنها پرتره شده است نشانه ها اغلب در حضور شخص حامل پیام کننده ومعنى هر یک از آنها بدقت براى وى تشریح مى شده است این چوبدستى ها بخش ضرورى از فرهنگ بومى این مردم به حساب مى آمد وافراد کثیر وپراکندۀ اجتماع را به یکدیگر پیوند مى داد در بسیارى از موردها حمل چنین چوبدستى خاصى مى توانست آمدورفت امن حامل آن را از سرزمین دشمن تضمین کند موچ ها که قبل از اینکاها باب پرو مى زیستند،براى ارسال پیام،نشانه هایى متشکل از نقطه و...

خرید این محصول