چکیده :
بررسی ادرار اسرای جنگی در اسناد بین المللی
انسان موجودی است تجمع گرا و درهم از خواسته ها ، علایق و غرائز که این خواسته ها و استیلا جوئی ها به سمت طور قهری باعث تصادم و تقابل می شود یا به عبارتی دیگر به سمت تذکره منتهی می شود که این جنگ ها تبعاتی دارند منجمله اسیر شدن تعدادی از نیروهای متخاصم به دست جانب دیگر . انسان هائی که به این سرنوشت دچار شده الا می شوند بنا به تجربیات بشر از جنگ های پیش ، حقوقی برای آنان باب نظر افسرده شده که حقوق زندانیان جنگی نامیده می شود . در عصر حاضر تحولی ژرف باب مفهوم حاکمیت و مداخله دولت ها در امور داخلی حادث شده که مسئله زندانیان دلاور ایضاً از این امر مستثنی نمانده به طوری که یک سلسله قوانین ،مقررات و کنوانسیون های الزام آور آشکار المللی انتظام گردیده که دولت ها اجباری باید از آن تبعیت نمایند باب غیر این صورت باواکنش جامعه جهانی مواجه می گردند . بارزترین این قوانین وکنوانسیون ها ادرار بشر و حمایت از آزادی و تمامیت جسمی و باطنی افراد می باشد مجری این قوانین و آییننامهها و رسیدگی به جرائمی مانند آل کشی ، جنایات جنگی و … باب اسم حاضر در اهلیت دیوان کیفری آشکار المللی است . حرف توجه به تحولات تاریخی و استحاله های گسترده حقوقی و قانونی که در زمینه های جوراجور صورت گرفته ، بحث اسیران دلاور و حقوق و تکالیف آن ها نیز پس از فراز و نشیب های قدیمی در سال های 1907، 1927، 1947 ، 1949 و 1982 به صورت گسترده و با حضور اکثریت کشور های دنیا تعریف ،وظائف ،حقوق و قوانین و مقررات کارگزار بر اسیران جنگی … تدوین و لازم الاجرا گردید . هرچند باب ادا و اجرای قوانین پیش گفته جامعه بشری بدلیل زوال داشتن ضمانت اجرائی کافی همچنین همکاری نکردن بعضی دولت ها تا آمدن به سمت نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد . بایست به یاد است که در دین مبین اسلام بسیار پیشرفته تر ،انسانی تر به موضوع اسیران دلاور نگریسته شده و بر همه مسلمانان رفتار خوب و انسانی با اسیران جنگی را فرض و به سمت نوعی بایسته شمرده است . در تقسیم بندی های انجام شده باب قوانین جوراجور می توان اسیران را به طور کلی به الف – اسیران نظامی ب- اسیران غیر نظامی طبقه اسیر بروز که هر کدام از این دوگروه با توجه به شرائط ، نوع کار و … از حقوق ، امتیازات و همچنین تکالیفی برخوردارند که برخی از آنان مشترک و تعدادی هم مختص امت خودش می باشد . اسیران دلاور با توجه به قوانین و کنوانسیون های اشاره شده از پشتیبانی کشور حامی ( ارض ثالثی که حمایت از اسیران یک کشور از دو طرف گلاویز را به عهده دارد ) انجمن بین المللی صلیب سرخ ، نماینده معتمد اسیران و اداره های آشکار المللی انسانی و بشر دوستانه برخوردار می باشد که این چهار عامل حرف بهره گیری از قوانین ، مقررات ،کنوانسیون ها و حمایت های دیوان کیفری بین المللی و صلیب سرخ جهانی نسبت به ایفاد حقوق اسیران جنگی اعم از زمان اسیری ، زمان استخلاص و حتی بعد از آزادی که هرکدام شرائط اختصاصی خود را دارند اقدام می نمایند . به سمت دلیل این که باب حین اسارت مشخص ممکن اسن که مجروح شده یا به امراض گوناگون صفت شود یا در زمان استخلاص شرائط جسمانی مساعدی نداشته باشد ، در آرزو پناهندگی از کشور ثالثی بنماید و یا تام جسمانی و شخصیتی وی بعد از اسارت و باب هنگام بازگشت به کشور متبوعه تهدید گردد حامیان یاد شده به پشتیبانی از اسیر می پردازند . لیکن با تمام این پیش بینی ها کنوانسیون ها بخصوص کنوانسیون 1949 از پایندانی اجرائی کافی برخوردار نبوده و نارسائی هائی دارد برایچه که اجرای قوانین موصوف منوط به سمت اجابت و پذیرش دارنده بازداشت می باشد یعنی قدرت اجباری لازم بر روی حاکم نیست همچنین موافقت جریده در صورتی قابل اجرا است که متخاصمان همگی از اعضای معاهده باشند . اثنا این که برخی از مادهها تصویبی به صورت قریب و محجور باقی اسم و برازنده اجرا نمی باشد مانند ضمانت یا قول اسیر در رهائی او از اسارت و … الا حقوق ژنو دول ضعیف را از اعمال انتقام جویانه به دلیل تلفات نظامی از طریق ارعاب به سمت بد رفتاری با سربازان وغیر نظامیان دشمن باز می دارد مثلاً ارعاب عراق به سمت بد رفتاری با غیر نظامیان و اسراء نیروهای ائتلاف که نهایتاً پس از محکومیت شدید بین المللی کنار گذاشته شد در نتیجه می توان حرف که جنگ ،تجاوز ، تشدد ،قتل و غارت و برخه کشی از انسان ها واژه هائی هستند که باب هیچ برهه ای از تاریخچه حیات بشری محجور نبوده و زندگی جامعه بشری با این واژه به ویژه جنگ و اسرای جنگی اجین بوده است . اما قرن نوزدهم را می توان قرن استحاله باب ا مور حمایت از حقوق انسان ها به ویژه اسیران جنگی برشمرد . در واقع این قرن را باده توان به مثابه خورشیدی حار در زمستان سرد بشر در این زمینه توصیف بروز . هرچند که این خورشید به دلائل گوناگون گاهاً در پس ابرهای تیره و تار محصور و پنهان می ماند . در خصوص موضوع نیز اعلام امنیت که بایستی پایاننگریها لازم از جنبه حقوقی و اجرائی در جهت رفع موردها نقص عمده کنوانسیون های ژنو که همانا نداشتن ضمانت اجرائی و نیروی مشخص بین المللی جهت وادار ارائه خاطیان از احترام قوانین و مقررات همچنین مشروط بودن پیشه و عملیات صلیب سرخ جهانی در رسیدگی به سمت امور اسراء به پذیرش و حسن نیت ارض متخاصم را مرتفع نمود که در آن صورت اجتماع بشری می تواند امیدوار شود که دراین زمینه نیز همانند سایر اساس ها به پیشرفت های شگرفی نائل آید .
آغاز :
الف: بیان مسئله واهمیت آن
انسان پول است آمیخته از دعوی ها وعلایق وغرایز که این خواسته ها ونیازها گاه درقالب خودش یا درجامعه های کوچک مثل نهاد خانواده وزمانی درکالبدی بزرگ تر یعنی اجتماع آشکار میشود . یکی از غرایز نوع بشر خودخواهی و نفع پرستی اوست چرا که قرآن کریم باده فرماید( خلق الانسان هلوا ) یعنی آدم حریص آفریده شده است . این ادراک برتری جویی واستیلا به طور قهری موجب تصادم و تقابل خواهدشد. برخی موارد حرف سروکار حل و فصل شده وتعدادی نیز به خصومت وتصادم کشانده باده شود . از ابتدا حیات بشری تاکنون موارد بسیار ای از برخوردهای درشت وخونین آشکار انسانها به صورت تن به تن ، گروهی ، قبیله ای و یا تجمع خیلی گسترده تر و در قالب کشورها درج وضبط گردیده است، هرچند تعداد بسیاری از درگیریها نیز به علل گوناگون از دسترس پژوهندگان علم ومورخین ریز بین دورمانده است .به چاپ هنگامی که فواید دوشخص یا گروه و…. درمقابل یکدیگر قرار گیرد وموضوع حرف گفتار حل نشود طرفین به قوای قهری وزور متوسل میگردند وبا قید امکانات سعی درکنارزدن، مرعوب نمودن ومنکوب کردن حریف را دارند. از بعد فطری، اخلاقی و انسانی جنگ ، کشتار، خونریزی آزار وبهره کشی از دیگران مذموم وناپسند بوده و همه ادیان، مسالک وطینت هـای پاکدامنی انسانی آنهـا را طرد ومحکوم میکند لیکن همین امرمذموم وقبیح (جنگ وبهرهکشی ) گاهی بواسطه احقاق حق درراستای اجرای حق یا بوجود باده آید. صرفنظر از انگیره ترور و بهرهجویی و بهره کشی ، انسان موضوع، محمول وعامل این حقیقت انکارناپذیر وگریبانگیر دنیای امروز بشری میباشد
انسان آژانس وموجودی است که جنبه ها وآثار گوناگونی داشته و در هرمورد پیوسته سوژه مطالعات ، کنکاش ودرحیطهی مقررات اختصاصی ای قرار گرفته است گاهی عامل ، انگیزه و بانی کارهای خیرخواه و زمانی هم سبب و عامل اعمال وکارهای شر وناپسند بوده وخواهد بود .اوست که با داشتن شعور ، بصیرت ، عقل وکارآیی باده تواند تحولات عظیم دردرون خود بوجود آورده و در محیط برونی خویش هم حرف افعال مثبت ومنفی خود تاثیرات شگرفی داشته باشد . یکی از سقوق ونمودهای زندگی انسان جنگ است و هرکس دراین حرکت کارتل آهسته یکی از چهار وضعیت، سالم ، کشته، صفت ویا بازداشت را خواهد داشت که در این مقال مـا قصد داریم درخصوص وضعیت ، انحصار وحقوق اسیر جدال نماییم درنتیجه واژه پرمعنای اسیرجنگی1 مطرح میشود.
مهمترین خصوصیت بازداشت انحصار وسلب اختیار اوست یعنی شرایط اختصاصی وخاصی است که براواعمال میشود وبهمین لحاظ محدودیت، نداشتن استخلاص ودراختیارغیر بودن بیش از افراد دیگر در معرض اعتراض ، آسیب واذیت قرار دارد وتضییع حق او خیلی راحتتر انجام میشود لذا به سمت جانب همین شرایط و وضعیت میبایست مورد حمایت وتوجه قانونی وعاطفی مجامع عالمگیر وقوانین ومقررات عام بشر قرارگیرد . باتوجه به گزارشها، کنفرانسها و آمارهای ارایه شده درسطح بین المللی گویای این قضا است که اقدامات واعمال خلاف شئونات انسانی علیه اسیران دراکثر نقاط دنیا وحتی کشورهایی که ازلحاظ تشکیلات وسازمان دولتی واجتماعی دارای پیشرفته ترین ومتمدن ترین تشکیلاتند مشاهده شده است.
با ابراز تحولات دهه های آخری وپیشر فت شگرف بشریت در ابعاد مختلف زندگی و بروز عقاید و مفاهیم قید در زندگـی جهانیان لزوم گسترش و بسط ابعادی کـه دربرگیرنده ادرار اسـرا هستند بیشتر احساس می شود بالاخص ثانیه که در طول دهه های اخیر ، شواهد زیاد و اسناد جنبش دهنده ی بسیاری دال بر ابطال حقوق اسیران درسرزمین ها ونقاط جنگی دنیا ، و کشورهای دارای اسیر بدست آمده که این نقض ادرار بیانگر و بیانگر وضع اسفناک و رنج آور تعداد کثیری از اسیران درجهان شهرنشین امروزه میباشد لذا باید گفت که در همین سده 21 هزاران انسان در سرتاسر آفاق در ایز عامل ویرانگر جنگ اسیر و از آزادیهای طبیعی محروم و در شرایط دشوار و سخت زندگی می کنند به سمت طوری که تا از حقوق اولیه انسانی محروم شده و قربانی سوء استعمال های الوان سیاسی، داد و ستدهای دیپلماسی وجنگ های تبلیغاتی وروانی قرارگرفتهاند حرف توجه به سمت این که اسیران بدون حمایت و کمک جوامع بین المللی ، اداره های آدم دوستانه و پشتیبانی حقوقی با قوائد الزام آور از آسیب و اتلاف حقوق و مصون و حفظ نخواهند بود لذا این خصوصیت و ویژگی آسیب پذیری اسرا منشا تدوین قواعد و مقررات تکثر باب ادرار مکتوب و جز مکتوب کشورهای دنیا شده وجامعه جهانی، اندیشمندان و اعیان اهتمام مضاعف و تلاش بیشتر و بهتری نسبت به زمان های گذشته دارند تا به وسیله مقررات تام و جامع ، تضمین بهبودی ، رعایت حقوق ، حفاظت جانی و تام معنوی بازداشت را در کشور اسیر کننده تامین نمایند . روند تفکرات اصلاحی وحمایتی از اسیران در طول تاریخ مستمر بوده و باب هر زمان با توجه به جایگاه و اسباب نمود خاص خود را داشته است. ایده و تفکر احداث یک تشکل و سازمان انسجامیافته و فراگیر تحت تاثیر صحنه های رقـت بـار جـنگ
ولفرنیو آغازین بار توسط‹‹ هانری دونان ›› سوئیسی با اندیشه احداث صلیب سرخ جهانی مطرح و به جهانیان عرضه شود .
درسایه این فتوت و اندیشه والا سرانجام در سال 1862 میلادی تعدادی از کشورهای جهان مقاوله نامه ژنو را به غرض حمایت و کمک به آسیب دیدگان از تذکره تصویب نمودند و به این انتظام پایه و مبنای تاسیس چلیپا سرخ جهانی و همچنین تشکیلات ملی و میهنی با آوازه چلیپا سرخ را در سایر کشورهای جهان پایه گذاری گردید .
این حرکت و بن تازه جهش و مبنای احسان بود تا در طول زمان نواقص آن مشخص و مناطق قوتش اتمام و منجر به آنچه که خواست جامعه جهانی و افکار عمومی مردم جهان است بشود به دلیل این که حقوق جنگ و افراد دیگر باب ثانیه از شکل وحالت متداول که مدت زیادی سایه بر جنگها داشت برون شده و بتدریج بخشهایی از آن به یک ادرار مدرن تبدیل گردید .
شاید به بیباکی بتوان حرف عناصر اصلی حقوق موضوعه مرتبط با حقوق مدون جنگ عبارتند از : اعلامیه پاریس 16 آوریل 1856 راجع به سمت جنگ دریایی ، اعلامیه سن پترزبورگ مورخ 29 نوامبر 1868 ، معاهدات لاهه تاریخنگار 29 ژوئیه 1907 ، پیماننامه ژنو مورخ 17 ژوئن 1925 راجع به ممنوعیت جنگ شیمیایی ، پیماننامه لندن مورخ 6 نوامبر 1936راجع به سمت بکارگیر ی زیردریایی ، معاهدات ژنو مورخ 22 اوت 1864 متن سابق نویس 1874 بروکسل ، کنوانسیون های 1899 و1907لاهه ، 6ژوییه 1906موافقتنامه های ویژه میان متخاصمین در1917 و 1918 در برن سوئیس ، کنوانسیون 27 ژوییه 1929 و کنوانسیون 8 دسامبر 1949 در زمینه حقوق اسرای جنگی ژنو تمام آرم دهنده نقاط عطف در تحول حقوق جنگ و انسان های درگیر در آن به سمت صورت صفت یا غیر مستقیم بوده اند . بازهم چنین باید آشتی نامه های دو جانبه منعقده بین دول متخاصم درجریان تذکره جهانی آغاز را ذکر نمود . این سنخ آشتی نامه ها معمولا در یک شهر و در یک کشور بی طرف ( اغلب لاهه ویا برن سوئیس) برپا می شده است به سمت عنوان مثال می توان از توافق نامه های بین انگلستان و ترکیه در28 دسامبر 1917 ، توافقات آشکار انگلستان و آلمان در2 ژوئیه 1917 و باب 14 ژوئیه 1918 توافق جریده بین فرانسه و آلمان در 28آوریل 1918 و معاهده ی بین آلمان و آمریکا در11 نوامبر 1918 و قراردادهای دوجانبه الا چند جانبه ایا که دردهه های اخیر بین دول متخاصم و یا در سطح جهانی و با شرکت بیشترینها کشورهای آفاق منعقد و امضا گردید ه است .
با تدقیق و امعان به سوابق تقنینی موضوع جنگ و افراد شرکت کننده در آن مشاهده می شود که حرکت جامعه جهانی وسیر افکار عام مردم دنیا به سوی ترقی وتعالی و نزدیکی دائرهالمعارف ملت ها رشد و تکامل داشته و هرروزه جهانیان وزمامداران سیاسی اهتمام و تلاش می نمایند که از بروز جنگ ها و درگیری های خونین و مخرب کاسته و باب عین حال خود را ملزم به احترام حقوق انسانی و اخلاقی در مخاصمات نمایند و از سوی دیگر تلاش و جدیت دارند که اختلافات و مسایل فیمابین را از طریق نشست ها و گفت وگوها و به چهره مسالمت آمیز اسم و فصل نمایند . شاهد این ادعا ، الگو گفت وگوی تمدنها از سوی ریاست محترم جمهوری اسلامی جناب آقای سید محمدخاتمی باب واحد زمان ( 1999 میلادی و تصویب و تایید آن در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و انتخاب سال 2001 م به عنوان سال گفت وگوی تمدن ها می باشد .
علی ایحال باعنایت بـه این کـه باب مجموعه حاضر مـواردی از ادرار و تکالیف اسیران جنگی در حقوق بین الملل و در کنوانسیون های عالمگیر مورد جدال قرار می گیرد و با توجه به منابع بسته باب این زمینه با استفاده ازمنابع موجود سعی خواهد شد تا انشاا.. یک امعان جامع تر در خصوص موضوع آخر نامه بعمل آید .
هرچند که به طور قطع این نوشتار دربرگیرنده تمام مسایل و همه ی موارد مرتبط با حقوق و تکالیف اسیران جنگی نخواهد حیات و کاستی های زیادی خواهد داشت .
ب- ضرورت طرح مساله:
درگیری ها وجنگ های دو دههی آخری ازقبیل رواندا ،جنگ ایران وعراق ، یوگسلاوی سابق ، تجاوز عراق علیه کویت ، تذکره آمریکا وعراق ، حمله آمریکا به سمت افغانستان ، جنگ آشکار انگلستان و آرژانتین باب جزایر فالکلند و… نحوه ی تماس با اسیران جنگ های مذکور ، همچنین مطالعه و استفسار در آثار محققان و پژوهشگران باب زمینه ادرار وتکالیف اسیران جنگی وحمایت های قانونی وحقوقی پیش پوز شده درمورد آنها موید این معناست که اهرم ها و پایندانی اجراهای کافی و الزام آور باب خصوص رعایت ادرار آسیب دیدگان ازجنگ به خصوص اسیران و دستگیرشدگان درجنگ وجود ندارد ، لذا در این مقال سعی شده که با تطبیق واقعیت های رخنه داده شده باب جنگ های مذکور و امثال آن متون و قراردادهای بسته شده در کنوانسیون های بین المللی نواقص اجرایی معاهدات موصوف را آشکار و راه کارهایی هرچند فرضیه داده شود .
اساتید محترم استحضار دارند که باب این مناسبت ( حقوق وتکالیف وحمایت های ثانویه ازاسیران جنگی ) رد کمتری نسبت به سایر مباحث حقوق بین الملل جزا دیده می شود هرچند تعداد قابل ملاحظه ای از کتب ، مقالات و سخنرانی ها باب این خصوص به رشته انشا درآمده لکن به تماشا می رسد انجام تحقیقی درباره موضوع خالی از فایده نبوده و این امر موجب شناسایی بیشتر جایگاه اسیران جنگی در کنوانسیون های حاضر خواهد شد .
ج – روش تحقیق وترتیب مطلبها :
در این مجموعه سعی برآن بوده که حرف خواندن و بهره گیری از کتب حقوقی، فقهی، مقالات، جزوات درسی، قوانین و کنواسیون های مربوط ، اسناد وحقایق موجود در اداره های پیوسته با اسرا در ایران (کمیته اسرا در ستاد کل نیروهای مسلح ، ستاد رسیدگی به سمت امور آزادگان ریاست جمهوری ، ماهنو احمرجمهوری اسلامی ایران) تصویری بهتر و در عین اسم متراکم وفشرده از جا قانونی وحقایق عملی موجود موضوع ارایه شود. اما به سمت انگیزه پاره ای مشکلات ، دستیابی به این هدف کامل نگردیده است . در زمینه دست یابی به منبعها مربوطه مشکلات زیادی وجود داشت ، به طوری که باب مورد منابع فارسی به اختصاصی در بخش نواقص عملی و عدم احترام حقوق اسرا از نظر چهارچوب بندی اسناد و عدم اجازه دسترسی و در قسمت منابع انگلیسی نیز الا قابل استعمال نبودن یا دسترس نبودن برای عموم علاقمندان مسایل بسیاری متحمل شد ، در بعضی از کتب و نوشتارهای بعضی از نویسندگان ، اشارات و مقالاتی در این زمینه چشم می شود که پرتره واضح و روشنی از ضمانت اجرای مقررات جزایی موضوع باب انتخاب خواننده و جستجو کننده نمی گذارد .
به سمت هرحال این معضل و سردرگمی تا حدود اضافی حرف استمداد از استاد ارجمند جناب آقای دکتر مهدویثابت و با توجه به سمت راهنمایی های حضوری و منابعی که باب اختیار اینجانب رسم دادند تا حدود اضافی مرتفع گردید ضمن این که به علت کمبود منابع و منابع و به نوعی محجور بودن موضوع باب کشور ما سبب گردیده تا از جامعیت این پایان جریده بویژه درمباحث مرتبط به نقص عملی و سیاست های فعلی کشورها در مورد اسیران دلاور کاسته شود به همین بلد آنچه که در این مجموعه تنظیم وعنوان گردیده است به منزله بررسی کلیه حقوق وتکالیف وهمچنین جرایم علیه اسیران باب مناطق مختلف دنیا و درگیری های گوناگون بین کشورها، نبوده و صرفا بررسی وتحقیقی کلی و موردها عملی محدود از سوژه پایان نامه می باشد که باتوجه به سمت منابع موجود و مشکلات معنونه و بضاعت نگارنده ، مذکور محذوف است.
آیین و شیوه تحقیق بدین منوال است که تمام یک از عناوین حقوق و تکالیف و قوانین کنوانسیون های جامعه جهانی در مقابل هریک از مظهر های قید در خصوص اسرا ارایه گردد درعین اسم به مواردی ازسوابق موجود دربازه نقص مادهها قانونی کنواسیون ژنو در مورد اسیران جنگی ایران و عراق در خلال تذکره و بعد از آن اشاره خواهد شد .
از نظر دسته بندی مطلبها ، موضوع درسه بخش اشکوبه بندی گردیده است . بهر نخست ، به تعریف ادرار آدم دوستانه ، اقدامات انجام شده در این راستا و 0000 و در بخش دوم به چگونگی اسارت و اسیران اختصاص دارد که درگفتار آغاز وضعیت اسارت و اسیران در خلال جنگ جهانی اول و دوم و پشت از آن پایندانی های اجرای قوانین در مناسبت رفتار حرف اسیران جنگی نظامی و غیر نظامی ، حفاظت های فنی و حمایت های فیزیکی از مردم جز ارتشی ، نواقص و نارسایی های حقوقی و تقنینی درخلال تذکره های دوگانه جهانی عنوان گردیده است و در بخش دوم پشتیبانی های کلی و تعریف و ویژگیها اسیر دلاور وفق کنوانسیون 1949 ژنو که بترتیب فوق الذکر ، و در فصول چندگانه راجع به نفی اعمال انتقام جویانه و احراز اطلاعات و اخبار بدون رعایت اصول انسانی ، شرایط اسارت و اشتغال به کار اسیران ، تنبیهات جزائی و انتظامی اسیران ، پشتیبانی های قانونی و آشکار المللی از اسیران ، حقوق مذهبی و ایمنی دارایی شخصی آنـان مطرح گردیده و در بخش سوم نیزحمایت های قانونی جانب رهایی و اعاده اسیران ، شواهد عینی از خاطرات اسیران ایران و عراق و نارسایی های پایندانی های اجرایی کنوانسیون 1949 ژنو بررسی می شود . باب خاتمه بحث ایضاً یک نتیجه گیری بسیار و ارایه پیشنهاداتی به تبیین منابع و ماخذ مبادرت خواهد شد .
درخاتمه برخود ضروری میدانم که از الطاف و ارشاد های بی دریغ و سودمند استاد ارجمند جناب آقای دکتر مهدوی استوار که درتهذیب وتنفیح این نوشتار بسیارموثر افتاده صمیمانه تشکر مینمایم . همچنین ازتذکرات و ارشادات دلسوزانه ی استاد ارجمند آقای دکتر اردبیلی و اسم عزیزانی که بنحوی اسم حقیر را در این تحقیق یاری نمودند صمیمانه امتنان نموده و ازخدا وند منان سلامتی و توفیق همه ی فرهیختگان علم ودانش بویژه این تاخت استاد ارجمند را خواستارم .
بخش درآغاز : تشریح حقوق آدم دوستانه و اقدامات انجلم شده در راستای تشکیل دیوان کیفر بینالمللی
درطول تاریخچه آدمیت همان گونه که حریم و محدوده مالکیت مادی ، معنوی ، اموال منقول و غیر منقول افراد درمعرض تعدی و اجحاف قرار گرفته است . باب بس موارد سجیه و تام جسمانی او نیز از تعرض و تعدی مصون نمانده و به انحاء مختلف و به سمت دلایل گوناگونی آماج تجاوز و استثمار واقع شده است وقتی صحبت از ادرار و حمایت های قانونی و جرایم ارتکابی علیه اسیران می شود ، نباید جرایم به معنای اسم امروزی که در قوانین مدون پیش بینی گردیده و در حقوق جزای داخلی کشورها الا حقوق بین الملل جزایی تعریف شده منظور تماشا قرار گیرد، حرف رفتارهای ظالمانه و اسم تمام اصول اخلاقی و انسانی مد نظر است که درحق اسیران اجرا شده الا می شود و آن ها قربانیان اصلی بی پناه و بدون حامی هستند. ازطرف دیگر تاریخ ارتکاب این جور جرائم را باید باب راستای تاریخچه مجازات ها مناسبت توجه قرار داد چرا که بسیاری از جرائم و رفتارهای نا بهنجار و غیر انسانی علیه بشریت پیوسته در پوشش مجازات چهره گرفته است . مجازات ها با توجه به دوران های مختلف زندگی بشری تفاوت داشته وهرجمعیت ، گروه ، آل و مدنی با توجه به هنجارها ، بینش ها ، مقبولیتها و عرف خود نحوه مجازات و رفتار حرف اسیران را تعیین می نموده است . بطور مثال در دوره تقاص خصوص که قبل از احداث تمدن در بین قبایل بدوی وجود داشت مجازات اسیر به هیچ وجه صفت آیین و قانون خاصی نبوده بلکه با شدت وحدت قید ادا می گردید ، به نحوی که در این قبیل جوامع نه تنها افراد بزرگسال که درجنگ بازداشت شده بودند بلکه اعضای خانواده و قبیله آن ها اعم از زن ، کودک ، پیرمرد وپیرزن که به اسارت درمی آمدند موضوع تقاص و مجازات قرار باده افسرده اند ، یا درجوامع بدوی وسنتی مانند جمعیت های وحشی یونان قدیم، یا درقبایل اسم بشره قاره آمریکا یک قدرت متشکل دربین قبیله وجود داشت وآن توان رییس قبیله بود که برجان و مال ، امور آل وتصمیم جنگ ، صلح و چگونگی رفتار با افراد قبیله صفت دشمن آهنگ می گرفت . همچنین در قرون وسطی وضعیت اسیر و نحوه اقدام با او به سمت نحو دیگری بوده است ، در دوره اسلام بحث اسیری و نحوه رفتار با اسیر بشکل اختصاصی ای طرح گردید . که خصوصیت هریک از این ادوار در جای خود بیشتر جدال باده شود.
پس باب هر برهه از دوران با توجه به فرهنگ ، تمدن ، اعتقادها وباورهای درونی اجتماع اعم از باورهای مذهبی یا انسانی و اجتماعی ، نگرش و تماس با زندانیان ، چه جنگی و چه جز جنگی فرق داشته است که باب مباحث آتی درحد توان به بررسی آنها خواهیم ادا و باب هر قسمت ویژگی ها ، نُرمها و نوع برخوردها را به سمت طور خلاصه متذکر خواهیم شد . چرا که بیان جزییات و اتساع مطالب درهرمبحث کوچک باعث پرحجم شدن پایان جریده وآن مثل معروف مثنوی هفتاد خود خواهد شد را تداعی می کند . لذا به طور اجمال اما سخنگو و روشن حتی المقدور حرف استفاده از مستندات و شواهد عینی در هر بخش سوژه را تفسیر و شرح خواهیم داد .
چکیده :
بررسی ادرار اسرای جنگی در اسناد بین المللی
انسان موجودی است تجمع گرا و درهم از خواسته ها ، علایق و غرائز که این خواسته ها و استیلا جوئی ها به سمت طور قهری باعث تصادم و تقابل می شود یا به عبارتی دیگر به سمت تذکره منتهی می شود که این جنگ ها تبعاتی دارند منجمله اسیر شدن تعدادی از نیروهای متخاصم به دست جانب دیگر . انسان هائی که به این سرنوشت دچار شده الا می شوند بنا به تجربیات بشر از جنگ های پیش ، حقوقی برای آنان باب نظر افسرده شده که حقوق زندانیان جنگی نامیده می شود . در عصر حاضر تحولی ژرف باب مفهوم حاکمیت و مداخله دولت ها در امور داخلی حادث شده که مسئله زندانیان دلاور ایضاً از این امر مستثنی نمانده به طوری که یک سلسله قوانین ،مقررات و کنوانسیون های الزام آور آشکار المللی انتظام گردیده که دولت ها اجباری باید از آن تبعیت نمایند باب غیر این صورت باواکنش جامعه جهانی مواجه می گردند . بارزترین این قوانین وکنوانسیون ها ادرار بشر و حمایت از آزادی و تمامیت جسمی و باطنی افراد می باشد مجری این قوانین و آییننامهها و رسیدگی به جرائمی مانند آل کشی ، جنایات جنگی و … باب اسم حاضر در اهلیت دیوان کیفری آشکار المللی است . حرف توجه به تحولات تاریخی و استحاله های گسترده حقوقی و قانونی که در زمینه های جوراجور صورت گرفته ، بحث اسیران دلاور و حقوق و تکالیف آن ها نیز پس از فراز و نشیب های قدیمی در سال های 1907، 1927، 1947 ، 1949 و 1982 به صورت گسترده و با حضور اکثریت کشور های دنیا تعریف ،وظائف ،حقوق و قوانین و مقررات کارگزار بر اسیران جنگی … تدوین و لازم الاجرا گردید . هرچند باب ادا و اجرای قوانین پیش گفته جامعه بشری بدلیل زوال داشتن ضمانت اجرائی کافی همچنین همکاری نکردن بعضی دولت ها تا آمدن به سمت نقطه مطلوب فاصله زیادی دارد . بایست به یاد است که در دین مبین اسلام بسیار پیشرفته تر ،انسانی تر به موضوع اسیران دلاور نگریسته شده و بر همه مسلمانان رفتار خوب و انسانی با اسیران جنگی را فرض و به سمت نوعی بایسته شمرده است . در تقسیم بندی های انجام شده باب قوانین جوراجور می توان اسیران را به طور کلی به الف – اسیران نظامی ب- اسیران غیر نظامی طبقه اسیر بروز که هر کدام از این دوگروه با توجه به شرائط ، نوع کار و … از حقوق ، امتیازات و همچنین تکالیفی برخوردارند که برخی از آنان مشترک و تعدادی هم مختص امت خودش می باشد . اسیران دلاور با توجه به قوانین و کنوانسیون های اشاره شده از پشتیبانی کشور حامی ( ارض ثالثی که حمایت از اسیران یک کشور از دو طرف گلاویز را به عهده دارد ) انجمن بین المللی صلیب سرخ ، نماینده معتمد اسیران و اداره های آشکار المللی انسانی و بشر دوستانه برخوردار می باشد که این چهار عامل حرف بهره گیری از قوانین ، مقررات ،کنوانسیون ها و حمایت های دیوان کیفری بین المللی و صلیب سرخ جهانی نسبت به ایفاد حقوق اسیران جنگی اعم از زمان اسیری ، زمان استخلاص و حتی بعد از آزادی که هرکدام شرائط اختصاصی خود را دارند اقدام می نمایند . به سمت دلیل این که باب حین اسارت مشخص ممکن اسن که مجروح شده یا به امراض گوناگون صفت شود یا در زمان استخلاص شرائط جسمانی مساعدی نداشته باشد ، در آرزو پناهندگی از کشور ثالثی بنماید و یا تام جسمانی و شخصیتی وی بعد از اسارت و باب هنگام بازگشت به کشور متبوعه تهدید گردد حامیان یاد شده به پشتیبانی از اسیر می پردازند . لیکن با تمام این پیش بینی ها کنوانسیون ها بخصوص کنوانسیون 1949 از پایندانی اجرائی کافی برخوردار نبوده و نارسائی هائی دارد برایچه که اجرای قوانین موصوف منوط به سمت اجابت و پذیرش دارنده بازداشت می باشد یعنی قدرت اجباری لازم بر روی حاکم نیست همچنین موافقت جریده در صورتی قابل اجرا است که متخاصمان همگی از اعضای معاهده باشند . اثنا این که برخی از مادهها تصویبی به صورت قریب و محجور باقی اسم و برازنده اجرا نمی باشد مانند ضمانت یا قول اسیر در رهائی او از اسارت و … الا حقوق ژنو دول ضعیف را از اعمال انتقام جویانه به دلیل تلفات نظامی از طریق ارعاب به سمت بد رفتاری با سربازان وغیر نظامیان دشمن باز می دارد مثلاً ارعاب عراق به سمت بد رفتاری با غیر نظامیان و اسراء نیروهای ائتلاف که نهایتاً پس از محکومیت شدید بین المللی کنار گذاشته شد در نتیجه می توان حرف که جنگ ،تجاوز ، تشدد ،قتل و غارت و برخه کشی از انسان ها واژه هائی هستند که باب هیچ برهه ای از تاریخچه حیات بشری محجور نبوده و زندگی جامعه بشری با این واژه به ویژه جنگ و اسرای جنگی اجین بوده است . اما قرن نوزدهم را می توان قرن استحاله باب ا مور حمایت از حقوق انسان ها به ویژه اسیران جنگی برشمرد . در واقع این قرن را باده توان به مثابه خورشیدی حار در زمستان سرد بشر در این زمینه توصیف بروز . هرچند که این خورشید به دلائل گوناگون گاهاً در پس ابرهای تیره و تار محصور و پنهان می ماند . در خصوص موضوع نیز اعلام امنیت که بایستی پایاننگریها لازم از جنبه حقوقی و اجرائی در جهت رفع موردها نقص عمده کنوانسیون های ژنو که همانا نداشتن ضمانت اجرائی و نیروی مشخص بین المللی جهت وادار ارائه خاطیان از احترام قوانین و مقررات همچنین مشروط بودن پیشه و عملیات صلیب سرخ جهانی در رسیدگی به سمت امور اسراء به پذیرش و حسن نیت ارض متخاصم را مرتفع نمود که در آن صورت اجتماع بشری می تواند امیدوار شود که دراین زمینه نیز همانند سایر اساس ها به پیشرفت های شگرفی نائل آید .
آغاز :
الف: بیان مسئله واهمیت آن
انسان پول است آمیخته از دعوی ها وعلایق وغرایز که این خواسته ها ونیازها گاه درقالب خودش یا درجامعه های کوچک مثل نهاد خانواده وزمانی درکالبدی بزرگ تر یعنی اجتماع آشکار میشود . یکی از غرایز نوع بشر خودخواهی و نفع پرستی اوست چرا که قرآن کریم باده فرماید( خلق الانسان هلوا ) یعنی آدم حریص آفریده شده است . این ادراک برتری جویی واستیلا به طور قهری موجب تصادم و تقابل خواهدشد. برخی موارد حرف سروکار حل و فصل شده وتعدادی نیز به خصومت وتصادم کشانده باده شود . از ابتدا حیات بشری تاکنون موارد بسیار ای از برخوردهای درشت وخونین آشکار انسانها به صورت تن به تن ، گروهی ، قبیله ای و یا تجمع خیلی گسترده تر و در قالب کشورها درج وضبط گردیده است، هرچند تعداد بسیاری از درگیریها نیز به علل گوناگون از دسترس پژوهندگان علم ومورخین ریز بین دورمانده است .به چاپ هنگامی که فواید دوشخص یا گروه و…. درمقابل یکدیگر قرار گیرد وموضوع حرف گفتار حل نشود طرفین به قوای قهری وزور متوسل میگردند وبا قید امکانات سعی درکنارزدن، مرعوب نمودن ومنکوب کردن حریف را دارند. از بعد فطری، اخلاقی و انسانی جنگ ، کشتار، خونریزی آزار وبهره کشی از دیگران مذموم وناپسند بوده و همه ادیان، مسالک وطینت هـای پاکدامنی انسانی آنهـا را طرد ومحکوم میکند لیکن همین امرمذموم وقبیح (جنگ وبهرهکشی ) گاهی بواسطه احقاق حق درراستای اجرای حق یا بوجود باده آید. صرفنظر از انگیره ترور و بهرهجویی و بهره کشی ، انسان موضوع، محمول وعامل این حقیقت انکارناپذیر وگریبانگیر دنیای امروز بشری میباشد
انسان آژانس وموجودی است که جنبه ها وآثار گوناگونی داشته و در هرمورد پیوسته سوژه مطالعات ، کنکاش ودرحیطهی مقررات اختصاصی ای قرار گرفته است گاهی عامل ، انگیزه و بانی کارهای خیرخواه و زمانی هم سبب و عامل اعمال وکارهای شر وناپسند بوده وخواهد بود .اوست که با داشتن شعور ، بصیرت ، عقل وکارآیی باده تواند تحولات عظیم دردرون خود بوجود آورده و در محیط برونی خویش هم حرف افعال مثبت ومنفی خود تاثیرات شگرفی داشته باشد . یکی از سقوق ونمودهای زندگی انسان جنگ است و هرکس دراین حرکت کارتل آهسته یکی از چهار وضعیت، سالم ، کشته، صفت ویا بازداشت را خواهد داشت که در این مقال مـا قصد داریم درخصوص وضعیت ، انحصار وحقوق اسیر جدال نماییم درنتیجه واژه پرمعنای اسیرجنگی1 مطرح میشود.
مهمترین خصوصیت بازداشت انحصار وسلب اختیار اوست یعنی شرایط اختصاصی وخاصی است که براواعمال میشود وبهمین لحاظ محدودیت، نداشتن استخلاص ودراختیارغیر بودن بیش از افراد دیگر در معرض اعتراض ، آسیب واذیت قرار دارد وتضییع حق او خیلی راحتتر انجام میشود لذا به سمت جانب همین شرایط و وضعیت میبایست مورد حمایت وتوجه قانونی وعاطفی مجامع عالمگیر وقوانین ومقررات عام بشر قرارگیرد . باتوجه به گزارشها، کنفرانسها و آمارهای ارایه شده درسطح بین المللی گویای این قضا است که اقدامات واعمال خلاف شئونات انسانی علیه اسیران دراکثر نقاط دنیا وحتی کشورهایی که ازلحاظ تشکیلات وسازمان دولتی واجتماعی دارای پیشرفته ترین ومتمدن ترین تشکیلاتند مشاهده شده است.
با ابراز تحولات دهه های آخری وپیشر فت شگرف بشریت در ابعاد مختلف زندگی و بروز عقاید و مفاهیم قید در زندگـی جهانیان لزوم گسترش و بسط ابعادی کـه دربرگیرنده ادرار اسـرا هستند بیشتر احساس می شود بالاخص ثانیه که در طول دهه های اخیر ، شواهد زیاد و اسناد جنبش دهنده ی بسیاری دال بر ابطال حقوق اسیران درسرزمین ها ونقاط جنگی دنیا ، و کشورهای دارای اسیر بدست آمده که این نقض ادرار بیانگر و بیانگر وضع اسفناک و رنج آور تعداد کثیری از اسیران درجهان شهرنشین امروزه میباشد لذا باید گفت که در همین سده 21 هزاران انسان در سرتاسر آفاق در ایز عامل ویرانگر جنگ اسیر و از آزادیهای طبیعی محروم و در شرایط دشوار و سخت زندگی می کنند به سمت طوری که تا از حقوق اولیه انسانی محروم شده و قربانی سوء استعمال های الوان سیاسی، داد و ستدهای دیپلماسی وجنگ های تبلیغاتی وروانی قرارگرفتهاند حرف توجه به سمت این که اسیران بدون حمایت و کمک جوامع بین المللی ، اداره های آدم دوستانه و پشتیبانی حقوقی با قوائد الزام آور از آسیب و اتلاف حقوق و مصون و حفظ نخواهند بود لذا این خصوصیت و ویژگی آسیب پذیری اسرا منشا تدوین قواعد و مقررات تکثر باب ادرار مکتوب و جز مکتوب کشورهای دنیا شده وجامعه جهانی، اندیشمندان و اعیان اهتمام مضاعف و تلاش بیشتر و بهتری نسبت به زمان های گذشته دارند تا به وسیله مقررات تام و جامع ، تضمین بهبودی ، رعایت حقوق ، حفاظت جانی و تام معنوی بازداشت را در کشور اسیر کننده تامین نمایند . روند تفکرات اصلاحی وحمایتی از اسیران در طول تاریخ مستمر بوده و باب هر زمان با توجه به جایگاه و اسباب نمود خاص خود را داشته است. ایده و تفکر احداث یک تشکل و سازمان انسجامیافته و فراگیر تحت تاثیر صحنه های رقـت بـار جـنگ
ولفرنیو آغازین بار توسط‹‹ هانری دونان ›› سوئیسی با اندیشه احداث صلیب سرخ جهانی مطرح و به جهانیان عرضه شود .
درسایه این فتوت و اندیشه والا سرانجام در سال 1862 میلادی تعدادی از کشورهای جهان مقاوله نامه ژنو را به غرض حمایت و کمک به آسیب دیدگان از تذکره تصویب نمودند و به این انتظام پایه و مبنای تاسیس چلیپا سرخ جهانی و همچنین تشکیلات ملی و میهنی با آوازه چلیپا سرخ را در سایر کشورهای جهان پایه گذاری گردید .
این حرکت و بن تازه جهش و مبنای احسان بود تا در طول زمان نواقص آن مشخص و مناطق قوتش اتمام و منجر به آنچه که خواست جامعه جهانی و افکار عمومی مردم جهان است بشود به دلیل این که حقوق جنگ و افراد دیگر باب ثانیه از شکل وحالت متداول که مدت زیادی سایه بر جنگها داشت برون شده و بتدریج بخشهایی از آن به یک ادرار مدرن تبدیل گردید .
شاید به بیباکی بتوان حرف عناصر اصلی حقوق موضوعه مرتبط با حقوق مدون جنگ عبارتند از : اعلامیه پاریس 16 آوریل 1856 راجع به سمت جنگ دریایی ، اعلامیه سن پترزبورگ مورخ 29 نوامبر 1868 ، معاهدات لاهه تاریخنگار 29 ژوئیه 1907 ، پیماننامه ژنو مورخ 17 ژوئن 1925 راجع به ممنوعیت جنگ شیمیایی ، پیماننامه لندن مورخ 6 نوامبر 1936راجع به سمت بکارگیر ی زیردریایی ، معاهدات ژنو مورخ 22 اوت 1864 متن سابق نویس 1874 بروکسل ، کنوانسیون های 1899 و1907لاهه ، 6ژوییه 1906موافقتنامه های ویژه میان متخاصمین در1917 و 1918 در برن سوئیس ، کنوانسیون 27 ژوییه 1929 و کنوانسیون 8 دسامبر 1949 در زمینه حقوق اسرای جنگی ژنو تمام آرم دهنده نقاط عطف در تحول حقوق جنگ و انسان های درگیر در آن به سمت صورت صفت یا غیر مستقیم بوده اند . بازهم چنین باید آشتی نامه های دو جانبه منعقده بین دول متخاصم درجریان تذکره جهانی آغاز را ذکر نمود . این سنخ آشتی نامه ها معمولا در یک شهر و در یک کشور بی طرف ( اغلب لاهه ویا برن سوئیس) برپا می شده است به سمت عنوان مثال می توان از توافق نامه های بین انگلستان و ترکیه در28 دسامبر 1917 ، توافقات آشکار انگلستان و آلمان در2 ژوئیه 1917 و باب 14 ژوئیه 1918 توافق جریده بین فرانسه و آلمان در 28آوریل 1918 و معاهده ی بین آلمان و آمریکا در11 نوامبر 1918 و قراردادهای دوجانبه الا چند جانبه ایا که دردهه های اخیر بین دول متخاصم و یا در سطح جهانی و با شرکت بیشترینها کشورهای آفاق منعقد و امضا گردید ه است .
با تدقیق و امعان به سوابق تقنینی موضوع جنگ و افراد شرکت کننده در آن مشاهده می شود که حرکت جامعه جهانی وسیر افکار عام مردم دنیا به سوی ترقی وتعالی و نزدیکی دائرهالمعارف ملت ها رشد و تکامل داشته و هرروزه جهانیان وزمامداران سیاسی اهتمام و تلاش می نمایند که از بروز جنگ ها و درگیری های خونین و مخرب کاسته و باب عین حال خود را ملزم به احترام حقوق انسانی و اخلاقی در مخاصمات نمایند و از سوی دیگر تلاش و جدیت دارند که اختلافات و مسایل فیمابین را از طریق نشست ها و گفت وگوها و به چهره مسالمت آمیز اسم و فصل نمایند . شاهد این ادعا ، الگو گفت وگوی تمدنها از سوی ریاست محترم جمهوری اسلامی جناب آقای سید محمدخاتمی باب واحد زمان ( 1999 میلادی و تصویب و تایید آن در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و انتخاب سال 2001 م به عنوان سال گفت وگوی تمدن ها می باشد .
علی ایحال باعنایت بـه این کـه باب مجموعه حاضر مـواردی از ادرار و تکالیف اسیران جنگی در حقوق بین الملل و در کنوانسیون های عالمگیر مورد جدال قرار می گیرد و با توجه به منابع بسته باب این زمینه با استفاده ازمنابع موجود سعی خواهد شد تا انشاا.. یک امعان جامع تر در خصوص موضوع آخر نامه بعمل آید .
هرچند که به طور قطع این نوشتار دربرگیرنده تمام مسایل و همه ی موارد مرتبط با حقوق و تکالیف اسیران جنگی نخواهد حیات و کاستی های زیادی خواهد داشت .
ب- ضرورت طرح مساله:
درگیری ها وجنگ های دو دههی آخری ازقبیل رواندا ،جنگ ایران وعراق ، یوگسلاوی سابق ، تجاوز عراق علیه کویت ، تذکره آمریکا وعراق ، حمله آمریکا به سمت افغانستان ، جنگ آشکار انگلستان و آرژانتین باب جزایر فالکلند و… نحوه ی تماس با اسیران جنگ های مذکور ، همچنین مطالعه و استفسار در آثار محققان و پژوهشگران باب زمینه ادرار وتکالیف اسیران جنگی وحمایت های قانونی وحقوقی پیش پوز شده درمورد آنها موید این معناست که اهرم ها و پایندانی اجراهای کافی و الزام آور باب خصوص رعایت ادرار آسیب دیدگان ازجنگ به خصوص اسیران و دستگیرشدگان درجنگ وجود ندارد ، لذا در این مقال سعی شده که با تطبیق واقعیت های رخنه داده شده باب جنگ های مذکور و امثال آن متون و قراردادهای بسته شده در کنوانسیون های بین المللی نواقص اجرایی معاهدات موصوف را آشکار و راه کارهایی هرچند فرضیه داده شود .
اساتید محترم استحضار دارند که باب این مناسبت ( حقوق وتکالیف وحمایت های ثانویه ازاسیران جنگی ) رد کمتری نسبت به سایر مباحث حقوق بین الملل جزا دیده می شود هرچند تعداد قابل ملاحظه ای از کتب ، مقالات و سخنرانی ها باب این خصوص به رشته انشا درآمده لکن به تماشا می رسد انجام تحقیقی درباره موضوع خالی از فایده نبوده و این امر موجب شناسایی بیشتر جایگاه اسیران جنگی در کنوانسیون های حاضر خواهد شد .
ج – روش تحقیق وترتیب مطلبها :
در این مجموعه سعی برآن بوده که حرف خواندن و بهره گیری از کتب حقوقی، فقهی، مقالات، جزوات درسی، قوانین و کنواسیون های مربوط ، اسناد وحقایق موجود در اداره های پیوسته با اسرا در ایران (کمیته اسرا در ستاد کل نیروهای مسلح ، ستاد رسیدگی به سمت امور آزادگان ریاست جمهوری ، ماهنو احمرجمهوری اسلامی ایران) تصویری بهتر و در عین اسم متراکم وفشرده از جا قانونی وحقایق عملی موجود موضوع ارایه شود. اما به سمت انگیزه پاره ای مشکلات ، دستیابی به این هدف کامل نگردیده است . در زمینه دست یابی به منبعها مربوطه مشکلات زیادی وجود داشت ، به طوری که باب مورد منابع فارسی به اختصاصی در بخش نواقص عملی و عدم احترام حقوق اسرا از نظر چهارچوب بندی اسناد و عدم اجازه دسترسی و در قسمت منابع انگلیسی نیز الا قابل استعمال نبودن یا دسترس نبودن برای عموم علاقمندان مسایل بسیاری متحمل شد ، در بعضی از کتب و نوشتارهای بعضی از نویسندگان ، اشارات و مقالاتی در این زمینه چشم می شود که پرتره واضح و روشنی از ضمانت اجرای مقررات جزایی موضوع باب انتخاب خواننده و جستجو کننده نمی گذارد .
به سمت هرحال این معضل و سردرگمی تا حدود اضافی حرف استمداد از استاد ارجمند جناب آقای دکتر مهدویثابت و با توجه به سمت راهنمایی های حضوری و منابعی که باب اختیار اینجانب رسم دادند تا حدود اضافی مرتفع گردید ضمن این که به علت کمبود منابع و منابع و به نوعی محجور بودن موضوع باب کشور ما سبب گردیده تا از جامعیت این پایان جریده بویژه درمباحث مرتبط به نقص عملی و سیاست های فعلی کشورها در مورد اسیران دلاور کاسته شود به همین بلد آنچه که در این مجموعه تنظیم وعنوان گردیده است به منزله بررسی کلیه حقوق وتکالیف وهمچنین جرایم علیه اسیران باب مناطق مختلف دنیا و درگیری های گوناگون بین کشورها، نبوده و صرفا بررسی وتحقیقی کلی و موردها عملی محدود از سوژه پایان نامه می باشد که باتوجه به سمت منابع موجود و مشکلات معنونه و بضاعت نگارنده ، مذکور محذوف است.
آیین و شیوه تحقیق بدین منوال است که تمام یک از عناوین حقوق و تکالیف و قوانین کنوانسیون های جامعه جهانی در مقابل هریک از مظهر های قید در خصوص اسرا ارایه گردد درعین اسم به مواردی ازسوابق موجود دربازه نقص مادهها قانونی کنواسیون ژنو در مورد اسیران جنگی ایران و عراق در خلال تذکره و بعد از آن اشاره خواهد شد .
از نظر دسته بندی مطلبها ، موضوع درسه بخش اشکوبه بندی گردیده است . بهر نخست ، به تعریف ادرار آدم دوستانه ، اقدامات انجام شده در این راستا و 0000 و در بخش دوم به چگونگی اسارت و اسیران اختصاص دارد که درگفتار آغاز وضعیت اسارت و اسیران در خلال جنگ جهانی اول و دوم و پشت از آن پایندانی های اجرای قوانین در مناسبت رفتار حرف اسیران جنگی نظامی و غیر نظامی ، حفاظت های فنی و حمایت های فیزیکی از مردم جز ارتشی ، نواقص و نارسایی های حقوقی و تقنینی درخلال تذکره های دوگانه جهانی عنوان گردیده است و در بخش دوم پشتیبانی های کلی و تعریف و ویژگیها اسیر دلاور وفق کنوانسیون 1949 ژنو که بترتیب فوق الذکر ، و در فصول چندگانه راجع به نفی اعمال انتقام جویانه و احراز اطلاعات و اخبار بدون رعایت اصول انسانی ، شرایط اسارت و اشتغال به کار اسیران ، تنبیهات جزائی و انتظامی اسیران ، پشتیبانی های قانونی و آشکار المللی از اسیران ، حقوق مذهبی و ایمنی دارایی شخصی آنـان مطرح گردیده و در بخش سوم نیزحمایت های قانونی جانب رهایی و اعاده اسیران ، شواهد عینی از خاطرات اسیران ایران و عراق و نارسایی های پایندانی های اجرایی کنوانسیون 1949 ژنو بررسی می شود . باب خاتمه بحث ایضاً یک نتیجه گیری بسیار و ارایه پیشنهاداتی به تبیین منابع و ماخذ مبادرت خواهد شد .
درخاتمه برخود ضروری میدانم که از الطاف و ارشاد های بی دریغ و سودمند استاد ارجمند جناب آقای دکتر مهدوی استوار که درتهذیب وتنفیح این نوشتار بسیارموثر افتاده صمیمانه تشکر مینمایم . همچنین ازتذکرات و ارشادات دلسوزانه ی استاد ارجمند آقای دکتر اردبیلی و اسم عزیزانی که بنحوی اسم حقیر را در این تحقیق یاری نمودند صمیمانه امتنان نموده و ازخدا وند منان سلامتی و توفیق همه ی فرهیختگان علم ودانش بویژه این تاخت استاد ارجمند را خواستارم .
بخش درآغاز : تشریح حقوق آدم دوستانه و اقدامات انجلم شده در راستای تشکیل دیوان کیفر بینالمللی
درطول تاریخچه آدمیت همان گونه که حریم و محدوده مالکیت مادی ، معنوی ، اموال منقول و غیر منقول افراد درمعرض تعدی و اجحاف قرار گرفته است . باب بس موارد سجیه و تام جسمانی او نیز از تعرض و تعدی مصون نمانده و به انحاء مختلف و به سمت دلایل گوناگونی آماج تجاوز و استثمار واقع شده است وقتی صحبت از ادرار و حمایت های قانونی و جرایم ارتکابی علیه اسیران می شود ، نباید جرایم به معنای اسم امروزی که در قوانین مدون پیش بینی گردیده و در حقوق جزای داخلی کشورها الا حقوق بین الملل جزایی تعریف شده منظور تماشا قرار گیرد، حرف رفتارهای ظالمانه و اسم تمام اصول اخلاقی و انسانی مد نظر است که درحق اسیران اجرا شده الا می شود و آن ها قربانیان اصلی بی پناه و بدون حامی هستند. ازطرف دیگر تاریخ ارتکاب این جور جرائم را باید باب راستای تاریخچه مجازات ها مناسبت توجه قرار داد چرا که بسیاری از جرائم و رفتارهای نا بهنجار و غیر انسانی علیه بشریت پیوسته در پوشش مجازات چهره گرفته است . مجازات ها با توجه به دوران های مختلف زندگی بشری تفاوت داشته وهرجمعیت ، گروه ، آل و مدنی با توجه به هنجارها ، بینش ها ، مقبولیتها و عرف خود نحوه مجازات و رفتار حرف اسیران را تعیین می نموده است . بطور مثال در دوره تقاص خصوص که قبل از احداث تمدن در بین قبایل بدوی وجود داشت مجازات اسیر به هیچ وجه صفت آیین و قانون خاصی نبوده بلکه با شدت وحدت قید ادا می گردید ، به نحوی که در این قبیل جوامع نه تنها افراد بزرگسال که درجنگ بازداشت شده بودند بلکه اعضای خانواده و قبیله آن ها اعم از زن ، کودک ، پیرمرد وپیرزن که به اسارت درمی آمدند موضوع تقاص و مجازات قرار باده افسرده اند ، یا درجوامع بدوی وسنتی مانند جمعیت های وحشی یونان قدیم، یا درقبایل اسم بشره قاره آمریکا یک قدرت متشکل دربین قبیله وجود داشت وآن توان رییس قبیله بود که برجان و مال ، امور آل وتصمیم جنگ ، صلح و چگونگی رفتار با افراد قبیله صفت دشمن آهنگ می گرفت . همچنین در قرون وسطی وضعیت اسیر و نحوه اقدام با او به سمت نحو دیگری بوده است ، در دوره اسلام بحث اسیری و نحوه رفتار با اسیر بشکل اختصاصی ای طرح گردید . که خصوصیت هریک از این ادوار در جای خود بیشتر جدال باده شود.
پس باب هر برهه از دوران با توجه به فرهنگ ، تمدن ، اعتقادها وباورهای درونی اجتماع اعم از باورهای مذهبی یا انسانی و اجتماعی ، نگرش و تماس با زندانیان ، چه جنگی و چه جز جنگی فرق داشته است که باب مباحث آتی درحد توان به بررسی آنها خواهیم ادا و باب هر قسمت ویژگی ها ، نُرمها و نوع برخوردها را به سمت طور خلاصه متذکر خواهیم شد . چرا که بیان جزییات و اتساع مطالب درهرمبحث کوچک باعث پرحجم شدن پایان جریده وآن مثل معروف مثنوی هفتاد خود خواهد شد را تداعی می کند . لذا به طور اجمال اما سخنگو و روشن حتی المقدور حرف استفاده از مستندات و شواهد عینی در هر بخش سوژه را تفسیر و شرح خواهیم داد .